Koko di Malaysia

Koko di Malaysia

Koko merupakan tanaman komoditi keempat terbesar di Malaysia selepas kelapa sawit, getah dan kayu kayan. Malaysia adalah negara pengisar koko yang kelima terbesar di dunia selepas Cote d Ívoire, Belanda, Indonesia dan Jerman. Pada tahun 2023, keluasan tananam koko di Malaysia dianggarkan sebanyak 6,335 hektar. Wilayah Sabah menyumbangkan 59.1% atau 3,744 hektar daripada jumlah keluasan keseluruhan tersebut, diikuti oleh Sarawak, 1,464 hektar (23.1%) dan Semenanjung Malaysia, 1,127 hektar (17.8%). Negara-negara pengeluar koko utama di dunia adalah Cote d’Ivoire, Ghana, Ecuador, Cameroon dan Nigeria.

Sumber:Jawatankuasa Perangkaan Koko, 2023

Fakta Koko

1 Hektar – 1,111 pokok koko (3m x 3m)
1 Pokok – 30 – 45 buah
1 Buah = 30-40 biji koko
8 Buah – 1kg biji koko basah
25 Buah 1kg biji koko kering
1 Buah – RM0 30 – RMO 20
1kg biji koko basah = RM1.65-RM2.60
1kg biji koko basah -0.30kg 0.40kg biji koko kering
1kg biji koko kering = RM8.00-RM10.00

Sumber: Program Koko Untuk Rakyat

Pokok Koko

Bahan tanaman koko yang baik mempunyai ciri-ciri berikut iaitu

hasil yang tinggi
biji yang bermutu seperti purata berat kering di antara 1.1 hingga 1.2 gram sebiji
bijl yang gempal dan seragam serta kandungan kulit yang rendah laitu kurang daripada 13%
kandungan lemak dalam biji melebihi 50%
mempunyai daya tahan terhadap serangan penyakit dan perosak utama

Terdapat dua jenis bahan tanaman koko iaitu hibrid dan klon

Hibrid

Hibrid adalah bahan tanaman hasil daripada kacukan dua atau lebih induk/baka.
Biasanya dibiak melalui pendebungaan terkawal dan bebas.
Mempunyai satu batang utama yang tegak dan lurus.
Batang utama membentuk 3-5 dahan utama dikenali sebagai ‘joket’.

Klon

Klon diperolehi melalui pembiakan tampang daripada pokok-pokok individu yang berhasil tinggi.
Pembiakan tampang klon adalah dengan keratan, tut dan cantuman.
Kaedah pembiakan yang selalu diamalkan ialah cantuman mata tunas dan baji sisi.

Sumber Manual Penanaman Koko: 2009, Lembaga Koko Malaysia

Bunga Koko

Bunga terdapat di setiap ketiak daun pada batang utama dan dahan kipas
Pendebungaan aktif akan berlangsung di antara pukul 7:00 pagi hingga 10:00 pagi
Debunga koko adalah kecil dan melekit serta senang melekat pada badan serangga pendebunga
Pendebungaan dilakukan oleh serangga pendebunga yang kebanyakkannya terdiri daripada jenis agas
Serangga ini akan meletakkan debunga dari beberapa banyak bunga ke atas pistil supaya berlakunya pendebungaan dan persenyawaan
Bunga yang telah melalui proses pensenyawaan akhirnya akan menjadi buah
Sekiranya pendebungaan tidak berlaku dalam masa sehari bunga akan kembang, maka bunga berkenaan akan gugur

Sumber: Manual Penanaman Koko, 2009, Lembaga Koko Malaysia

Buah Koko

Buah akan masak kira-kira 5-6 bulan selepas persenyawaan
Terdapat pelbagai saiz, bentuk dan warna buah koko, bergantung kepada jenis baka
Warna kulit yang muda biasanya hijau atau ungu kemerahan pada keseluruhan kulit dan apabila masak, wamanya berubah menjadi kekuning-kuningan
Buah koko yang keseluruhannya berwarna kuning menunjukkan buah tersebut sudah terlalu masak. Buah-buah koko tidak digalakkan dibiarkan sehingga terlalu masak kerana ada biji-biji koko yang akan bercambah

Sumber Manual Penanaman Koko, 2009, Lembaga Koko Malaysia & Buku Kisah Koko, 1997, Lembaga Koko Malaysia

Biji Koko

Benih pokok koko (Theobroma cacao) yang menghasilkan buah koko.
Biji koko mempunyai dua kotiledon dan germa atau embrio yang dilitupi oleh testa
Setiap biji koko dikelilingi oleh pulpa musilaj dan berbeza dari segi saiz, bentuk dan warna
Jumlah biji koko bagi setiap buah koko adalah di antara 30 hingga 50 biji.